Мобильный путеводитель по Национальному парку «Сайрам-Угам» представляет собой удобный инструмент для навигации по живописной территории национального парка. Позволяет ознакомиться с месторасположением: вершин гор, стоянок для отдыха, приютов, проложенных маршрутов. Рекомендуется для установки на мобильные устройства всем потенциальным посетителям. При помощи данного программного продукта вы сможете определиться с маршрутом следования в походе и избавитель от опасности заблудится на незнакомой вам местности.
Қозғалыс түрі – жаяу, атпен. Бағыттағы негізгі пунктер: «Альтекс» СТФ кемпингі - Сайрамсу өзен - Сазаната жылғасы - Сілбілі көлі. Сазан ата бастауы. Бағыт ұзақтығы -12 км.
Жол Шымкент қаласынан «Альтекс» СТФ кемпингіне дейін (78 км ) автобуспен шамамен 2 сағаттық жол. Сондықтан кейін қайту жолын таңғы сағат 8 –ден кешіктірмей жүзеге асыру керек.
Бағыт «Альтекс» туркешенінен басталып Сазаната өзенінің кең әрі әсем шатқалының бойымен жалғасады. Тур кешеніне жоғары орналасқан соқпақ жол өзеннің оң жағасымен жалғасады. 1 сағат 40 минуттан кейін Сазан өзенінің екі жоғары тармағының қосылған жеріне келеміз. Шатқалдың солтүстік беткейінде керемет арша орманы, өзен қойнауында қалың қайың орманы өседі.
Аздап демалып қозғалысты оң жағадағы сол тармақ бойымен 35-40 минут жалғастырамыз. Өзенді каньонға 100 м қалғанда кесіп өтеміз. Енді соқпақ жол оңтүстік –шағыс бағытта сол жағалау бойымен жалғасады. 2,5 сағаттан кейін Сілбілі көліне келеміз. Қысқа асуға келіп тоқтаймыз.
Бұдан әрі бағыт гүлгүл жайнаған альпі шалғындарымен өтеді. Оңтүстік бағыттағы жарты сағаттық қозғалыс пен соқпақ дол Сазаната өзенінің оң жақ тармағының жоғарғы жағындағы үлкен бивачная алаңына әкеледі. Осында түнеуге қаламыз. Петроглиф тобы алаңнан 15 минуттық жүретін жерде. Жылғаның сол жағасында тұр. Аңдар суреті қара тастардың тегіс жағына салынған. Петроглифтерді қарап, фотосуретке түсіру уақытында абай болған жөн, себебі тастар қозғалмалы әрі сырғанақ. Келесі күні көтерілген жолмен кейін түсеміз.
Қозғалыс түрі – жаяу, атпен. Бағыттағы негізгі пунктер: Өгем кордоны – Өгем – өз. – Айғыржыққан өз. Жаужүрек асуы–Ақкөйлек шатқалы – Тогытба асуы. Бағыт ұзақтығы - 31
Бағыт Өгем кордонынан басталып, Қаржантау жотасының оңтүстік бойымен Өгем өзенінің оң жағымен Көкбел (1600м) Жаужүрек (1780м) және Тоғытба (2060м) асулары арқылы өтеді. 1 сағат 40 минуттан кейін соқпақ жол Айғыржыққан өзені арқылы өткелге жақындайды. Өзен қатты ағысты, күннің екінші жартысында су ұсақ тастарды ағынмен тасиды, сондықтан өткелді сақтандыру арқанымен таңғы уақытта өткен жөн. Бұдан әрі жол көрікті Жаужүрек шатқалының бойымен өтеді. Мұнда Өгемде кездесетін көптеген ағаш түрлері жайқалып өсуде: зеревшан және жартылай шарт тәрізді аршасы, Түркістандық арша (діңгек диаметрі 1,5 м.жетеді, ал жасы 1000 жыл) қайың, Сиверс алма ағашы, арша мен зерек бірге өскен долана орманы. Шатқалда доңыз, аю, елік пен кекілік кездеседі. Жаужүрек асуына кірер алдында соқпақ жол Мешіт тұрпаттына ұқсас жартас учаскесінің жанынан өтеді – осыдан Мешіттас атауы пайда болды. Асудан кейін жарқыраған қарлы шыңдарымен Өгем және Қаржантау жотасының солтүстік –шығыс көрінісі ашылады. Бағыт солтүстік –шығыс бағытта Ақкөйлек шатқалы (мұнда демалып түстенуге тоқтау қажет) және Тоғытба асуы арқылы жалғасып, кейін солтүстікке Сусіңген көліне бұрылады. Бивачный алаңы көлдің оңтүстік бөлігінде арша арасында орналасқан. Сусіңген көлі теңіз деңгейінен 1900 м биіктікте Қаржантау жотасының оңтүстік жағында орналасқан. Өзен аумағы 3,5 мың ш.м. Уақыт сайын ол тез тартылады, осыдан «Сусіңген» атауы пайда болған. Көлдің солтүстігінен бастап Құлыншақ тауы мен Қыржылсай асуының арасындағы үлкен аумақта орналасқан (2610 м) көптеген бұлақтарды өзіне қосып Сусіңген өзені құлап ағады. Бұлақ суын екі бұлақ өзенінен: көлдің батыс және солтүстік жағасынан алуға болады. Көлде дақты форель-осман балығы тіршілік етеді. Келесі күні аулау және көлдің шығыс жағындағы көрікті жылғаларды кеңінен аралау. Үшінші күн келген жолмен Өгем ауылына қайту.
1. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтың (бұдан әрі – ЕҚТА) атауы:
Машат шатқалындағы бақылау бекетінен – Машат өзені жағасындағы ағаштарда – Машат өзені бойында жартастарда мекен ететін құстар аумағы.
5. Маршруттың ұзындығы:
7 км (қайтар жолды да ескергенде), уақыт ұзақтығы барып қайтқанға 4 сағат 45минут (аялдамаларды ескере отырып).
6. Маршруттың жұмыс істеу мерзімі: мамыр – қыркүйек.
Маршрутқа күндізгі сағат 11-ден кешікпей Самал лагерінен шығу көзделген, бағыттың басталу нүктесі Самал лагерінің бақылау-өткізу бекеті.
Машат шатқалындағы балалар қауызынан өткеннен кейін Машат өзені бойындағы көпірден өтіп, өзен ағысына қарсы топырақ жолмен жоғары көтерілеміз. Өзенді бірнеше жерінен арнайы өткелдер арқылы кешіп өтіп, Машат өзенінің оң жағасына өтеміз. Өзеннің оң жағасы бойымен тапталған жолмен жоғары көтеріліп, бірінші жартасты жерге 30 минуттан соң жетеміз. Маршрут жартасты жоталар арқылы өзенге жақын жерден өтеді.
Машат өзені бойындағы шатқалдар өте әсем де көрікті орманмен көмкерілген,онда жаңғақ, долана,тау пісте, бөріқарақатты және итмұрын жеміс ағаштары, жаған ақ қайың кездеседі.
Шатқал құстар әлеміне бай. Жылдың әр мезгілінде көк қарға, дыр кептер, кәдімгі кептер, жапалақ, тау сүлукеші құстары, және саралқан кесіртке, құлақты кірпі, маринка балықтары сияқты жануарларды кездестіруге болады.
Екінші жартасты жерге 50 минуттан кейін жақындап, бұл жерге түскі тамақтану үшін тоқтап, аялдаған жерде өзен бойындағы әдемі сарқыраманы тамашалауға және суретке түсіруге болады �тап, аялдаған жерде өзен бойындағы әдемі сарқыраманы тамашалауға және суретке түсіруге болады.
Қозғалыс түрі – атпен, бағыттағы негізгі пунктер Өгем кордонының жотасы, Өгем - жол жөнекей Диірменбастау шатқалы. Бағыт ұзақтығы – 45 км.
Мақпал көлі теңіз деңгейінен 2290 метр биіктігінде Өгем ауылынан 15 км қашықтықта терең Мақпалсай шатқалының жоғары бөлігінде Өгем жотасының солтүстік беткейінде орналасқан. Бағыт көпірден басталып Өгем өзені арқылы оңтүстік бағытта көрікті жер алмалы және өрікті бақтар, аршалы және сирек орманды донала арасымен өтеді. 2,5 сағаттан кейін соқпан жол шығысқа бұрылады. Диірменбастау шатқалына бұрылып, түстікке бұлақта тоқтаймыз. Бұдан әрі жол Диірменбастау шатқалының оң жақ түбі бойымен оңтүстік бағытта болады. Шатқал бауыры итмұрындықтармен жабылып тұр, Сиверс алма ағашы, арша мен зерек өсіп тұр. Саланың оң бөлігі мен жайлау алуан түрлі шөптермен жайқалған. Алуан түсті Кауфман қызғалдағы жиі кездеседі. 2000 м шатқал биіктігінде Қаржантау, Өгем жоталары мен Өгем өзенінің ерекше жазықтарының ерекше келбеті ашылады. Мұндағы бағыт Түркістан аршасының сирек тобы бар альпілік шалғын арасымен өтеді. Соқпақ жолда ең жылдам жәндік аңшысы Алайск кесірткесін кездестіруге болады. Бұдан әрі бағыт Азатерке шатқалының жоғарғы бөлігінің бойымен өтеді, ол шығысқа тігінен бұрылып, Жолаушы асуының (2790 м) тұйығында аяқталады. Өзенге түсетін жол қиын әрі ұзақ. Жолға кететін уақыт – 6 сағат. Мақпал өзені терең жерде орналасқан. Өзеннің шығысы биік жартастармен жабылған, батыс бөлігі мықты тұйыққа тіреліп тұр, оңтүстік бөлігіне өзен құлап ағады, ал басты бөлігі – бұл сирек арша орманды кең альпілік шалғын. Көл аумағы шамамен 2000 шаршы метр, тереңдігі шамамен 15 м, суы мөлдір – көгілдір түсті, шілде-тамыз айларында су температурасы шағын жағажай орындарында 18 градусқа жетеді. Құзды учаске ортасында 50 метр биіктікте бұлақ көзі бар. Жағалаудың төменгі жағындағы жартаста үңгір бар. Мұндай табиғат үйлесімділігі жанды баурайды, ауада бүркіт қалықтап оңтүстік беткейде ұлар сайрайды, ал құз астындағы шалғын алаңда маңғаз тау ешкілері жайылып жүреді. Келесін күн шатқал бойынан 4 км төмен орналасқан Қонжық көліне жол. Шағын ғана Қонжық көлі (150 ш.м.) –бұл талай уақыт шатқал түбін жауып жатқан жартас сынықтарының қоршауындағы нағыз оазис. Құнарлы шөп Максикович рауғашы, Пскем пиязы, жабайы алма, арша мен зерек осы жерге Тянь-Шаньдық аюды тартады. Үшінші күн жоғарға көтерілетін бағытпен Өгем ауылына оралу.
На территории парка разработаны 11 туристских маршрутов, паспорта которых утверждены Комитетом лесного хозяйства и животного мира от 1 апреля 2008 года №93.
